Nadat je duidelijk jouw doelgroep en noden hebt bepaald, beschrijf dan hoe je ze via het project zal bereiken.
Het project Lama zet zich al meer dan 40 jaar in voor kwetsbare drugsgebruikers. Het project Lama heeft 6 teams, 70 medewerkers en begeleidt meer dan 1.500 patiënten. Onze gebruikers bevinden zich in kwetsbare situaties, vaak een combinatie van geestelijke gezondheidsproblemen, dakloosheid, ballingschap, enz.
Drugsgebruikers hebben toegang nodig tot behandeling, zorg, ondersteuning, huisvesting en alles wat hen kan helpen te stabiliseren of afstand te nemen van riskant drugsgebruik.
Om deze druggebruikers te bereiken en te ondersteunen, heeft Lama in het verleden een ambulante psycho-medisch-sociale dienst ontwikkeld in het Brussels Gewest, met twee RIZIV-overeenkomsten en een erkenning COCOF. Vervolgens hebben we een dienst voor huisvestingsondersteuning ontwikkeld dankzij Hestia en een subsidie AIPL, en vandaag ontwikkelen we outreach-strategieën met onze twee mobiele teams, Artha en Cover, die werken met gebruikers in ballingschap, maar ook met gebruikers die in kraakpanden of metrostations wonen. We zijn ook betrokken bij een aantal samenwerkingsprojecten die gericht zijn op stedelijke kwetsbaarheden of op het vergroten van de toegankelijkheid in lokale gebieden. Onze aanpak is intersetctoraal, multidisciplinair, geïntegreerd en mobiel.
Wat is jouw visie op de laagdrempelige toegang tot de gezondheidszorg voor de doelgroep van jouw project?
We zetten ons in voor een laagdrempelige aanpak in naam van risicobeperking. Voor ons betekent dit dat we inclusieve diensten bouwen die in staat zijn om de verschillende drempels voor toegang tot zorg te verlagen en oplossingen te bouwen voor mensen in nood. De barrières kunnen zich situeren op de verschillende “drempels” die in de wetenschappelijke literatuur over volksgezondheid worden geïdentificeerd: de vertrouwensdrempel, de toegankelijkheidsdrempel, de efficiëntiedrempel en de competentiedrempel. Strategieën moeten onvoorwaardelijke toegang tot diensten en een inclusieve reorganisatie van het systeem mogelijk maken. Wij geloven ook dat laagdrempelige toegang voor drugsgebruikers het mogelijk moet maken om de sociale bepalende elementen van gezondheid open te breken.
De strategieën gaan ervan uit dat wij naar de mensen moeten kunnen toegaan en daarom hebben we onze mobiele diensten versterkt. We moeten ook een oogje in het zeil houden voor de zwakke signalen in de gezondheidszorg en kunnen inspelen op opkomende fenomenen in Brussel. We zijn ook van mening dat het belangrijk blijft om de eerstelijnszorg te sensibiliseren en te mobiliseren, zodat deze beschikbaar blijft voor gebruikers die doorverwezen worden door de laagdrempelige diensten en in staat is om mensen op te vangen die uitgesloten zijn van zorg.
Welke methodologie wordt gebruikt om de doelgroep te bereiken en op welke wijze is zij preventief en/of curatief?
Tijdens ons werk of bij het invoeren van onze diensten combineren we verschillende strategieën. De methodologie kan curatief zijn, wanneer het, bijvoorbeeld, gaat om de invoering van een substitutiebehandeling om psycho-medisch-sociale ondersteuning te bieden om patiënten te helpen afstand te nemen van problematisch gebruik, of waarbij we mensen ondersteunen in het proces van ontwenning. De methodologie valt onder de noemer risicobeperking wanneer een gebruiker die actief drugs gebruikt, niet wil stoppen, maar we het essentieel vinden om de band met hem of haar te behouden: we geven hem of haar toegang tot apparatuur voor drugsgebruik, we geven hem of haar advies over hoe de schade die gepaard gaat met hun drugsgebruik kan worden beperkt, waarbij we het morele oordeel opschorten. We zijn ervan overtuigd dat laagdrempelige strategieën gebaseerd zijn op de banden die we smeden met de gebruikers die we ontmoeten in onze verschillende faciliteiten of tijdens ons straathoekwerk. We hebben ook aandacht voor het ontwikkelen van gezondheidsvaardigheden, met name voor drugsgebruikers die niet een van de officiële talen spreken. We komen tussen met ons team van interculturele bemiddelaars en we proberen het systeem inclusiever te maken.
Beschrijf hoe de aanpak van de doelgroep ervoor zorgt dat potentiële nieuwe rechthebbenden laagdrempelige gezondheidszorg kunnen genieten.
Laagdrempelige opvang maakt het mogelijk om aanvragen aan te nemen op het moment dat de persoon voor het eerst de instelling binnenkomt. Op deze manier stimuleert laagdrempelige opvang het contact met de instelling en het gebruik van het zorgsysteem.
Door middel van outreachend werk ontmoeten onze mobiele teams gebruikers waar ze wonen (kraakpanden, metrostations, straten, parken, etc.). Tijdens deze outreachende activiteiten komen we regelmatig in contact met nieuwe gebruikers die vervolgens gebruik kunnen maken van onze ondersteunende diensten.
Door te werken met interculturele bemiddelaars kunnen we zeer kwetsbare groepen gebruikers bereiken die voorheen niet in contact kwamen met gespecialiseerde diensten: Soedanese, Eritrese, Somalische, Poolse en Syrische gebruikers. Deze kwetsbare groepen lopen vooral risico op geestelijke gezondheidsproblemen of geneesmiddelen- of alcoholverslaving. Deze nieuwe begunstigden worden doorverwezen naar bestaande diensten, zoals het OCMW, rechtsbijstand en asiel- en migratiediensten. Tot slot stellen de "In-reaching"-strategieën de teams in staat om regelmatige permanenties te organiseren in de gebouwen van onze partners, zoals de humanitaire hub of Belrefugee, om contact te leggen met gebruikers die niet erg mobiel zijn of die gedesoriënteerd zijn in hun gebruikelijke contactplaats.
Welke resultaten worden bereikt of verwacht en hoe worden zij gemeten (kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren)?
De indicatoren variëren naargelang onze verschillende activiteiten: voor onze poliklinieken hebben we indicatoren die verband houden met nieuwe aanvragen en terugkeer naar behandeling. We besteden ook veel aandacht aan de mate van retentie in de behandeling en aan de mate van verzekerbaarheid en sociale bescherming van ons publiek.
Onze projecten zijn onderworpen aan het verzamelen van TDI, een Europese indicator voor de vraag naar behandeling. We bezorgen deze gegevens aan Sciensano, het Instituut voor Volksgezondheid. Onze Cocof-antenne, die deel uitmaakt van de CSSI Ribaucare, draagt bij aan de gegevens die worden verzameld door COCOF, dat zowel kwalitatieve als kwantitatieve gegevens bevat.
Voor de mobiele teams hebben we indicatoren gekoppeld aan het aantal mobiele begeleidingen, het aantal nieuwe kraakpanden dat is bezocht en waarin gezondheidsbevorderende interventies plaatsvonden. Tijdens onze bezoeken aan kraakpanden voeren we ook vaccinaties en bewustmakingscampagnes uit om de immuniteit van kwetsbare bevolkingsgroepen te verhogen. Deze handelingen worden geregistreerd en gecentraliseerd door de afdeling Hygiëne van Cocom en Bruss'Help, die de rapportering van ons gezondheidsteam consolideert. We voorzien ook het Brussels Observatorium voor Preventie en Veiligheid van verslagen van ons door Safe Brussels gesubsidieerd team.
Hoe kadert het project in een langetermijnstrategie en wat zorgt ervoor dat de aanpak kan worden overgedragen naar andere contexten en/of schalen ?
Het project Lama is een pionier in het opbouwen van de gezondheidszorg voor druggebruikers. In de loop van 40 jaar heeft de instelling geleidelijk de drempels verlaagd om een groter aantal drugsgebruikers te kunnen bereiken. De laagdrempelige strategie is overdraagbaar en we leiden regelmatig teams of eerstelijnswerkers op dit gebied op en begeleiden hen en onze expertise wordt erkend. De aanpak vereist dat we strategieën voor welzijn op het werk versterken, die de spanningen compenseren die kunnen ontstaan tussen toegankelijkheid en de zwaarte van het werk. Op lokaal niveau mobiliseren we, dankzij de CLSS van het OCMW van Brussel stad, de actoren in comité 05, dat tot doel heeft het gebruik van diensten op buurtniveau te verhogen. We zijn er ook van overtuigd dat een audit van drempels moet worden aanbevolen voor gesubsidieerde hulp- en zorgverenigingen en openbare diensten.
Op welke manier worden de verschillen tussen mannen en vrouwen in aanmerking genomen in de toegepaste methodologie en de uitgevoerde acties?
In de loop der tijd hebben we een bijzondere focus ontwikkeld op de situatie van vrouwen die onze producten gebruiken. We zijn ons er terdege van bewust dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in de traditionele ambulante sector en dat hun gezondheidsbehoeften reëel zijn en niet vervuld worden.
Om de zorg en ondersteuning voor drugsgebruikers te verbeteren, zijn we bezig met het opzetten van een opvanghuis voor straatvrouwen op de locatie CSSI Ribaucare, dankzij financiering door de GGC. Deze locatie zal bijdragen aan een betere toegang tot een reeks diensten voor gezondheidszorg, waaronder seksuele en reproductieve gezondheid. Met dit project versterken we de voorzieningen voor vrouwen in kwetsbare situaties in Brussel.
In onze toekomstige projecten, zoals het geïntegreerd regionaal centrum voor drugsverslaving, gaan we samenwerken met onze partners Transit en MDM om een “veilige plek” te ontwikkelen voor vrouwen in kwetsbare situaties. Deze ruimte is belangrijk om vrouwen weer zelfvertrouwen te geven, voor zichzelf te zorgen en te durven handelen. Als onderdeel van onze revalidatieteams hebben we ook consultaties voor een systemische aanpak geopend om de dynamiek van geweld tussen koppels en binnen het gezin aan te pakken, dat helaas te veel voorkomt.
