1. Wat is de visie op digitale inclusie binnen uw organisatie?
De buurtwerken van Elegast en SAAMO slaan de handen in elkaar met de stad Antwerpen om gebiedsgericht en vanuit maximale samenwerking digitale uitsluiting aan te pakken. We bundelen de krachten tussen buurtbewoners, vrijwilligers en (buurt)organisaties. We doen dit aan de hand van de combinatie van de vijf pijlers van Digitaal Inclusieve Wijk:
- Toegang tot wifi en een toestel (bijvoorbeeld: door een aanbod van betaalbaar internet en een uitleenlaptop).
- Individuele ondersteuning: een-op-eenbegeleiding bij het gebruik van toestel of een digitale toepassing (bijvoorbeeld: Itsme).
- Ondersteuning in groep: workshops en lessenreeksen op laagdrempelige locaties (bijvoorbeeld: phishing en itsme)
- Digitale oefenkansen ingebed in andere activiteiten (bijvoorbeeld: bij een kookactiviteit een app gebruiken om recepten op te zoeken).
- Coördinatie en communicatie: communicatie over het digitale aanbod op maat van de wijkbewoners en het belang van een aanspreekpunt in de wijk.
De ervaringskennis van mensen die digitaal moeilijk hun weg vinden, ontsluiten we voor diensten en organisaties die kiezen voor een digitaal aanbod. Zo kunnen zij hun aanbod aanpassen op maat van deze mensen. Dit doen ze door praktijkbezoek voor diensten (bijvoorbeeld Itsme) en storytelling (bijvoorbeeld in de week van de laaggeletterdheid van 2021 rond digitale inclusie).
2. Wie is de doelgroep voor uw project? Waarom vond je het nodig om een digitaal inclusieproject voor te stellen voor deze doelgroep? Hoe bereik je je doelgroep als binnen het kader van dit project?
We werken gebiedsgericht in Antwerpen-Noord, Antwerpen-Dam, Borgerhout, Deurne-Noord en op het Kiel. Dit zijn gebieden waar armoede en superdiversiteit op elkaar inhaken. De activiteiten staan open voor iedereen en bereiken hoofdzakelijk mensen die geen toestel en/of internet hebben, geen of weinige digitale vaardigheden hebben en geen of een te beperkt netwerk hebben. De toegenomen digitalisering van diensten zorgt ervoor dat zij daardoor uitgesloten worden van essentiële rechten.
In die gebieden zetten we activiteiten op waar mensen gewoon kunnen binnenlopen. Bij de ontwikkeling van die activiteiten betrekken we buurtbewoners. Zo ontwikkelde Buurtwerking Elegast een aanbod op basis van een nodenbevraging in de sociale huisvesting in de wijk. Vrijwilligers denken actief mee na over aanpak van de activiteit.
Tegelijk werken we outreachend. Zo deden we huis aan huis bezoeken, waren we aanwezig tijdens oudergroepen in scholen of trokken we zelf naar de sociale kruidenier. We staan sporadisch op straat of op pleintjes. Zo trekt SAAMO met een mobiele digi-tafel met computers en internet de wijk in.
Op die manier bereiken we de juiste mensen die op geen enkele andere manier toegang hebben tot digitale diensten.
3. Welke methodologie heb je gebruikt om dit project uit te voeren? Wat is het innovatieve karakter van deze methodiek? Hoe betrek je je doelgroep bij de voorgestelde activiteiten?
Het concept van Digitaal Inclusieve Wijk werd tussen 2019 en 2021 ontwikkeld door e-inclusiewerkingen van Antwerpen, Gent en Kortrijk, met steun van het ING-fonds. In Antwerpen werkten de buurtwerken van Elegast en SAAMO hieraan mee. De stad Antwerpen zet de werking met stedelijke middelen en met dezelfde partners verder in 2022.
We kiezen voor de inzet van vrijwilligers in het aanbod aan activiteiten. Vrijwilligers ondersteunen deelnemers een-op-een op een versterkende manier. Ze kennen het reguliere aanbod rond digitale inclusie en verwijzen door. Daarnaast werken we ook samen met studenten ICT. Na een gastcollege werken zij mee aan activiteiten. Zij nemen deze ervaring mee bij het ontwikkelen van tools.
Deelnemers aan activiteiten worden actief betrokken in contacten met diensten die digitaliseren, bijvoorbeeld Itsme. Zij zetten hun ervaringskennis in om diensten toegankelijker te maken voor een grotere groep mensen.
We werken intensief samen met onder meer het Huis van het Kind, de bibliotheek, het CAW, Webpunt, Avansa, Ligo, verenigingen waar Armen het woord nemen en scholen. Zo bereiken we de juiste mensen, passen we het bestaande aanbod aan of zoeken we samen vrijwilligers.
De digitale wereld verandert voortdurend. Digitaal Inclusieve Wijk is een permanent evoluerend concept.
4. Hoe kan jouw project een hefboomeffect creëren (een inspiratiebron zijn) voor de realisatie van andere digitale inclusieprojecten van deze doelgroep? Bent u in het kader van dit project samenwerkingsverbanden aangegaan met andere actoren?
Samen met de partners in Gent, Kortrijk en Mediawijs ontwikkelden we een toolbox met methodieken en 28 praktijken als inspiratie om in je eigen gemeente of organisatie aan de slag te gaan.
Deze toolbox van Digitaal Inclusieve Wijk wordt nu gebruikt door andere organisaties en lokale besturen om op wijkniveau met digitale inclusie aan de slag te gaan.
Op de inspiratiedag Digitale Inclusie (9/6/2022) werd er een uitwisselingstafel georganiseerd met meer dan 60 werkers.
We nemen actief deel aan Antwerps Lerend netwerk e-inclusie, de Taskforce e-inclusie en Vlaams Lerend Netwerk e-inclusie om good practices, materiaal en signalen te delen en samenwerkingen aan te gaan. We nemen hierbij het belang van betrekken van gebruikers zelf mee. Zo gaven we begin juli tijdens de taskforce e-inclusie een workshop rond hoe mensen in armoede meer betrokken kunnen worden bij het geven van drempels, de ontwikkeling en bijsturing van digitaliseringstrajecten.
5. Wat zijn de resultaten die worden behaald na de uitvoering van uw project?
- We bereikten in Antwerpen de afgelopen jaren duizenden bewoners op een laagdrempelige manier door onder meer inloopmomenten zonder afspraak en infosessies.
- We leenden meer dan 250 laptops via de buurtwerken uit aan deelnemers die thuis wilden oefenen en thuis geen toestel hebben.
- Tientallen vrijwilligers en studenten werden ingezet om buurtbewoners op versterkende manieren te ondersteunen.
- Er werden duurzame samenwerkingen uitgebouwd met onder meer LIgo en Webpunt. Naar Ligo verwijzen we mensen door voor de opleiding PC start. De Webpunten zijn aanwezig tijdens onze activiteiten, ze ondersteunen onze vrijwilligers en we verwijzen door naar hun (reguliere) aanbod.
6. Hoe past uw project in een langetermijnstrategie voor digitale inclusie?
De stad Antwerpen wil het wijkgerichte aanbod voor digitale inclusie structureel verankeren en waar mogelijk ook extra wijken bedienen. De Digitaal Inclusieve Wijk maakt deel uit van dit wijkgerichte aanbod. Behoud en uitbreiding van de ondersteuningspunten zoals de webpunten en de Digitaal Inclusieve Wijken is opgenomen in de Visie Digitale Inclusie van de stad Antwerpen (goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen dd. 1/7/2022). Het doel is dat elke Antwerpenaar beschikt over digitale basisvaardigheden voor kwaliteitsvol gebruik van publieke en private diensten alsook de toegang tot de eigen persoonsgebonden informatie. Elke Antwerpenaar moet eveneens kunnen beschikken over een vlotte en veilige toegang tot geschikte hardware, software en internet.
Heel wat lokale organisaties werken mee aan verschillende activiteiten en nemen dit mee op in hun aanbod.
Verschillende innovatieve praktijken worden duurzaam verder gezet, zoals de samenwerking met de ICT opleiding van de AP hogeschool.